Lưu Ý Chăm Sóc Sức Khỏe Người Cao Tuổi Mắc Suy Giảm Trí Nhớ

Suy giảm trí nhớ là một căn bệnh thường gặp khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi và có thể ảnh hưởng đến chất lượng sống cũng như sự tự chủ của người bệnh. Tốc độ già hóa dân số ở Việt Nam kéo theo sự gia tăng các bệnh lý ảnh hưởng sức khỏe tuổi già, trong đó theo thống kê có đến 50% người ở độ tuổi 85 mắc chứng suy giảm trí nhớ.

Do đó, hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu và các biện pháp phòng ngừa suy giảm trí nhớ là điều cần thiết để bảo vệ và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi được tốt hơn.

Bệnh suy giảm trí nhớ ở người già là gì?

Theo nghiên cứu, mỗi ngày có đến 3000 tế bào thần kinh bị phá hủy mà không có sự tái tạo để thay thế, hiện tượng này bắt đầu xảy ra từ độ tuổi 25 và có xu hướng xảy ra nhanh hơn từ sau 60 tuổi.

Trên thực tế, suy giảm trí nhớ vốn dĩ không phải là bệnh mà là quy luật của tự nhiên trong quá trình lão hóa mà đa phần người cao tuổi đều mắc phải. Đây là hội chứng lâm sàng gây ra bởi những tổn thương hoặc thoái hóa của não trong quá trình hình thành và phát triển.

Tuy nhiên, suy giảm trí nhớ sẽ trở thành căn bệnh nguy hiểm nếu không được cải thiện kịp thời và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đúng cách. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người già mà còn gây áp lực lớn cho gia đình và người chăm sóc.

Suy giảm trí nhớ ở người già có nguy hiểm không?

Suy giảm trí nhớ ở người già có thể tiềm ẩn nguy hiểm, tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân gây bệnh. Ở giai đoạn đầu, suy giảm trí nhớ có thể chỉ là những sự quên lãng nhỏ nhặt, nhưng nếu không được chăm sóc và điều trị, suy giảm trí nhớ có thể tiến triển thành các vấn đề nghiêm trọng hơn như Alzheimer hoặc các dạng sa sút trí tuệ khác, khiến người bệnh bị lú lẫn hoặc mất hẳn trí nhớ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng tự chủ trong sinh hoạt hàng ngày mà còn làm tăng nguy cơ tai nạn, mất phương hướng, mất nhận thức về môi trường xung quanh và trầm cảm.

Hơn nữa, suy giảm trí nhớ còn có thể là dấu hiệu của các bệnh lý ảnh hưởng sức khỏe người già khác như tiểu đường hoặc bệnh tim mạch. Vì vậy, gia đình, người thân nên thường xuyên quan tâm, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi nhằm phát hiện kịp thời các dấu hiệu của chứng suy giảm trí nhớ.

Nguyên nhân suy giảm trí nhớ ở người già

1. Tuổi tác và quá trình lão hóa

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm trí nhớ ở người già là quá trình lão hóa tự nhiên. Khi con người già đi, não bộ cũng dần suy giảm khả năng hoạt động, đặc biệt là các vùng liên quan đến trí nhớ. Lúc này, các tế bào thần kinh trong não dần chết đi và không được thay thế, làm giảm khả năng ghi nhớ và xử lý thông tin.

Tình trạng suy giảm trí nhớ thường tăng nặng dần theo độ tuổi, khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi có độ tuổi càng lớn thì mức độ bị suy giảm trí nhớ càng cao.

2. Do bệnh lý sức khỏe tuổi già

2.1 Alzheimer

Alzheimer là nguyên nhân do bệnh lý phổ biến nhất của suy giảm trí nhớ khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Bệnh này là kết quả của sự tích tụ của các protein bất thường trong não, gây ra tổn thương và làm chết các tế bào thần kinh.

2.2 Suy giảm tuần hoàn máu não

Lượng máu và oxy cung cấp cho não bị giảm sút có thể dẫn đến suy giảm chức năng não bộ và gây ra suy giảm trí nhớ. Đồng thời, các bệnh lý liên quan đến tim mạch như cao huyết áp, xơ vữa động mạch và đột quỵ đều có thể làm giảm lưu lượng máu đến não, dẫn đến nguy cơ suy giảm nhận thức và trí nhớ ở người già.

2.3 Ảnh hưởng từ bệnh lý khác

Các bệnh lý ảnh hưởng sức khỏe người già như tiểu đường, suy thận, rối loạn giấc ngủ, và các vấn đề về tuyến giáp cũng có thể gây ra suy giảm trí nhớ. Ví dụ, mức đường huyết không ổn định trong tiểu đường có thể làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong não, gây ra tình trạng suy giảm chức năng não.

3. Sử dụng các loại thuốc chữa bệnh không đúng cách

Việc sử dụng một số loại thuốc khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi có thể gây suy giảm trí nhớ, đặc biệt khi sử dụng kéo dài hoặc không đúng liều lượng. Các loại thuốc như thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc ngủ và thuốc kháng histamin có thể ảnh hưởng đến chức năng não bộ, gây ra tình trạng lơ mơ, khó tập trung và suy giảm trí nhớ.

Ngoài ra, một số thuốc điều trị vấn đề sức khỏe tuổi già như bệnh tim mạch, tiểu đường và huyết áp cũng có thể có tác dụng phụ ảnh hưởng đến trí nhớ.

Do đó, người cao tuổi cần thận trọng khi sử dụng thuốc, luôn tuân theo chỉ định của bác sĩ và nên trao đổi về bất kỳ dấu hiệu suy giảm trí nhớ nào để điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời.

4. Nguyên nhân khác

Chứng suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi còn có thể do những nguyên nhân khác như:

• Trầm cảm và căng thẳng kéo dài khiến người bệnh khó chú ý và tập trung, điều này có thể ảnh hưởng đến trí nhớ.
• Sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin B1 và ​​​​B12 có thể ảnh hưởng đến chức năng não và khả năng ghi nhớ.
• Lối sống không khoa học như uống rượu bia, hút thuốc, thức khuya,… sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và làm tăng nguy cơ bị suy giảm trí nhớ ở người già – những người vốn có sức đề kháng yếu.

Dấu hiệu suy giảm trí nhớ cần lưu ý khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

1. Giảm khả năng nhận thức về không gian, thời gian

Khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi bị suy giảm trí nhớ, chúng ta rất dễ nhận thấy người bệnh thường gặp khó khăn trong việc nhận thức về không gian và thời gian. Họ có thể dễ dàng bị lạc trong những nơi quen thuộc, không nhớ được đường về nhà hoặc nhầm lẫn về ngày tháng.

Việc mất phương hướng này không chỉ gây ra tâm lý lo lắng mà còn tăng nguy cơ tai nạn, đặc biệt khi người già ra ngoài một mình. Sự suy giảm khả năng nhận thức này của người cao tuổi làm giảm khả năng tự chủ trong cuộc sống hàng ngày và đòi hỏi sự hỗ trợ, chăm sóc tích cực từ gia đình và người thân.

2. Suy giảm trí nhớ ngắn hạn

Dấu hiệu đầu tiên và dễ nhận biết nhất khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi bị suy giảm trí nhớ là người già bắt đầu quên các sự kiện hoặc thông tin mới. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc nhớ lại các cuộc trò chuyện, khi theo dõi một câu chuyện, một bộ phim hoặc quên tên của những người thân quen.

3. Gặp khó khăn trong sinh hoạt

Suy giảm trí nhớ có thể khiến người già gặp khó khăn trong việc lên kế hoạch và thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Một số dấu hiệu điển hình khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi bị suy giảm trí nhớ bao gồm việc quên các công việc cơ bản như ăn uống, tắm rửa hoặc dùng thuốc đúng giờ. Họ có thể quên những nhiệm vụ quan trọng hoặc gặp khó khăn khi đưa ra quyết định, ngay cả với những việc trước đây họ thường làm tốt, ví dụ các hoạt động quen thuộc như nấu ăn hoặc lái xe.

4. Giảm khả năng diễn đạt

Người già bị suy giảm trí nhớ thường gặp khó khăn trong việc diễn đạt ý nghĩ và giao tiếp. Họ có thể quên từ ngữ đơn giản, nói lặp đi lặp lại hoặc gặp rắc rối khi sắp xếp câu từ, khiến cho việc tham gia vào các cuộc trò chuyện trở nên khó khăn, bởi họ có thể quên mất chủ đề hoặc không tìm được từ phù hợp để diễn tả ý muốn nói. Đây là một dấu hiệu rõ ràng của sự suy giảm khả năng ghi nhớ khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi bị suy giảm trí nhớ.

5. Thay đổi tâm trạng, cảm xúc thất thường

Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi bị suy giảm trí nhớ thường đi kèm với những thay đổi trong tâm trạng và hành vi. Người bệnh có thể trở nên cáu kỉnh, lo lắng, trầm cảm hoặc cũng có thể trở nên thiếu kiên nhẫn và dễ bị kích động hơn.

6. Thu mình khỏi xã hội

Người cao tuổi bị suy giảm trí nhớ thường có xu hướng thu mình khỏi xã hội do cảm giác bối rối, xấu hổ khi không thể ghi nhớ hoặc diễn đạt lời nói như trước. Họ có thể tránh giao tiếp, từ chối tham gia các buổi họp mặt gia đình, bạn bè hoặc các hoạt động cộng đồng. Sự tự cô lập này không chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng suy giảm trí nhớ mà còn dẫn đến trầm cảm, lo âu và cảm giác cô đơn.

Do đó, việc duy trì các mối quan hệ xã hội và hỗ trợ từ người thân là cách chăm sóc sức khỏe người cao tuổi quan trọng giúp họ duy trì sức khỏe tinh thần và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Cách chăm sóc sức khỏe người cao tuổi để khắc phục tình trạng suy giảm trí nhớ

Một số cách khắc phục tình trạng suy giảm trí nhớ khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi từ lời khuyên của các chuyên gia mà gia đình có thể tham khảo:

• Người cao tuổi cần cố gắng duy trì thực hiện các công việc trong sinh hoạt hàng ngày như một thói quen.
• Người thân hoặc người chăm sóc nên hỗ trợ người già lập kế hoạch và danh sách các công việc cụ thể cần làm. Sử dụng thêm các công cụ ghi nhớ như lịch, ghi chú hoặc thường xuyên chủ động nhắc nhở người bệnh.
• Đặt những vật dụng thường dùng như ví, chìa khóa, điện thoại ở cùng một vị trí trong nhà.
• Hạn chế căng thẳng, stress,… bằng cách khuyến khích người cao tuổi tham gia các hoạt động yêu thích như nghe nhạc, đọc sách, đi bộ, yoga, thiền,…
• Tập thể dục đều đặn và vừa sức để tăng cường lưu thông máu lên não.
• Rèn luyện trí não qua các hoạt động trí tuệ như đọc sách, giải đố, học ngoại ngữ hoặc chơi cờ.
• Khuyến khích người già tham gia các hoạt động xã hội và duy trì mối quan hệ với gia đình, bạn bè.
• Tạo thói quen ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc và tạo môi trường ngủ thoải mái.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ, theo dõi và sử dụng thuốc đúng liều lượng được bác sĩ chỉ định.

Cách phòng ngừa tình trạng suy giảm trí nhớ khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

Để phòng ngừa tình trạng suy giảm trí nhớ, khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi người nhà và người chăm sóc có thể lưu ý một số biện pháp sau:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt là vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa để bảo vệ não bộ khỏi tác động của lão hóa và vấn đề sức khỏe tuổi già.
• Khuyến khích người cao tuổi tập thể dục thường xuyên không chỉ giúp duy trì sức khỏe tim mạch mà còn cải thiện lưu lượng máu đến não, từ đó tăng cường chức năng não bộ và giảm nguy cơ suy giảm trí nhớ.
• Rèn luyện trí não thông qua các hoạt động như học một kỹ năng mới, một bài hát hay một nội dung mới có thể giúp duy trì và cải thiện chức năng nhận thức.
• Việc duy trì mức đường huyết, huyết áp ổn định và thường xuyên kiểm tra sức khỏe khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình suy giảm chức năng não.
• Chú ý cẩn thận trong khi thực hiện các hoạt động sinh hoạt hằng ngày, di chuyển để hạn chế nguy cơ té ngã và chấn thương.

Đọc thêm:

• Cách Chăm Sóc Sức Khỏe Người Cao Tuổi Mắc Tiểu Đường Type 1 – 7 Biến Chứng Nghiêm Trọng Cần Biết
• 5 Loại Thực Phẩm Cần Tránh Khi Chăm Sóc Sức Khỏe Người Cao Tuổi Bị Alzheimer

Suy giảm trí nhớ ở người già là một vấn đề sức khỏe quan trọng đòi hỏi sự quan tâm và chăm sóc tận tâm từ người thân trong gia đình. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, nhận biết các dấu hiệu sớm và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe não bộ và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tốt hơn.

Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, dinh dưỡng hợp lý, rèn luyện trí não và quản lý tốt các bệnh lý nền, chúng ta hoàn toàn có thể giúp người già sống một cuộc sống khỏe mạnh và tràn đầy ý nghĩa.

Bài viết có tham khảo thông tin từ website của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.