Lưu Ý Chăm Sóc Sức Khỏe Gia Đình: Tác Hại Không Ngờ Tới Của Hút Thuốc Lá Thụ Động

Mỗi khi bạn hút thuốc lá và tin rằng, chỉ những người hút thuốc lá trực tiếp như bạn thì mới chịu tác hại của thuốc lá, thì bạn đã lầm tưởng nghiêm trọng. Chỉ cần hít thở trong môi trường có khói thuốc lá trong một thời gian ngắn, sức khỏe gia đình bạn cũng chịu ảnh hưởng đáng kể, ngay cả khi họ chưa từng hút, dù chỉ là một điếu thuốc.

Chúng ta cần nhìn nhận một cách trực diện rằng, hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân người hút, mà còn ảnh hưởng đến những người xung quanh, đặc biệt là ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe gia đình của những người hút thuốc – người thân thường xuyên chung sống và sinh hoạt với khói thuốc.

Cùng tìm hiểu về hút thuốc lá thụ động qua bài viết dưới đây cùng chuyên gia WeCare 247.

1. Tại sao hút thuốc lá thụ động có hại?

1.1. Người thụ động hít phải khói thuốc lá vẫn có khả năng mắc bệnh nguy hiểm tương đương người hút

Như chúng ta đã biết, thuốc lá là nguồn cơn của nhiều căn bệnh nguy hiểm, đặc biệt, chúng là nguyên nhân của những căn bệnh hiểm nghèo như ung thư phổi và nhiều loại ung thư khác.

Tuy nhiên, không chỉ riêng sức khỏe của người hút thuốc lá bị ảnh hưởng, những người thụ động hít phải khói thuốc lá cũng có khả năng mắc các bệnh lý nguy hiểm tương tự như người hút thuốc. Thậm chí, mức độ ảnh hưởng của khói thuốc lên người hút thuốc lá thụ động còn nghiêm trọng hơn. Hiểu được điều này có thể giúp người hút thuốc nhận thức điều nên làm để bảo vệ sức khỏe gia đình.

Chắc hẳn không ai mong muốn những người thân của mình – những người sinh hoạt và chung sống cùng môi trường với mình – hít phải khói thuốc lá thụ động thường xuyên, từ đó phát sinh những căn bệnh nguy hiểm về hô hấp, tim mạch, thậm chí là ung thư,… Vì vậy, hãy từ bỏ thói quen hút thuốc ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe bản thân, bảo vệ sức khỏe gia đình và sức khỏe của tất cả mọi người xung quanh.

1.2. Khói thuốc lá hít vào độc hơn khói thở ra

Hút thuốc lá thụ động chỉ việc người không trực tiếp hút thuốc nhưng hít phải khói thuốc từ điếu thuốc đang cháy hoặc khói thuốc do người hút phả ra. Trong khói này chứa độc tố nhiều gấp 21 lần so với khói thuốc thở ra. Đây là số liệu được Tổ chức Y tế Thế giới đưa ra sau các nghiên cứu. Cũng theo nguyên cứu này, mỗi năm, trên thế giới có khoảng 600.000 ca tử vong do hút thuốc thụ động.

Do đó, không những người hút thuốc lá thụ động chịu ảnh hưởng về sức khỏe, mà mức độ ảnh hưởng còn nguy hiểm hơn nhiều lần so với người chủ động hút thuốc. Đây là một sự thật đáng buồn mà mỗi người hút thuốc cần hiểu rõ để từ đó thay đổi thói quen, ngăn ngừa nguy cơ tiềm ẩn về bệnh tật lên sức khỏe gia đình mình nói riêng và xã hội nói chung.

1.3. Người hút thuốc lá thụ động thường không ý thức được độ nguy hiểm của khói thuốc

Mặc dù sự nguy hiểm của khói thuốc lá tác động lên những người hút thuốc lá thụ động là không thể chối cãi, nhưng điều đáng báo động là những người hút thuốc thụ động lại thường không ý thức được độ nguy hiểm của điều này. Đặc biệt, khi người thân là người có thói quen hút thuốc lá, chúng ta thường giữ một thái độ dửng dưng trước hành động hút thuốc và nhả khói thuốc lá trong chính không gian sống, nơi sinh hoạt chung của tất cả các thành viên trong gia đình.

Lâu dần, điều này tạo nên một môi trường ô nhiễm khói thuốc và chứa đầy độc tố, gây nguy hiểm cho sức khỏe gia đình. 

Không những thế, phạm vi ảnh hưởng có khói thuốc lá còn mở rộng từ 7 đến 10 mét. Đồng thời, khói thuốc có thể tồn tại trong môi trường không khí ngay cả khi chúng ta không thể nhìn thấy hay ngửi thấy chúng. Điều này khiến cơ số người vô tình hít phải khói thuốc và sức khỏe ảnh hưởng một cách âm thầm mà chính bản thân họ cũng không hề hay biết.

Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe gia đình – chính những người thân yêu của chúng ta – cũng như bảo vệ sức khỏe chung cho toàn xã hội, hãy nói không với thuốc lá!

2. Tác hại của khói thuốc lên sức khỏe con người – Hiểu để bảo vệ sức khỏe gia đình

Khói thuốc lá có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Đây là sự thật không còn gì phải bàn cãi thêm. Vậy, đối với những người hút thuốc lá thụ động, họ có thể phải đối diện với những nguy cơ tiềm ẩn gì về sức khỏe?

Cụ thể, việc thụ động hít phải khói thuốc lá có thể là nguyên nhân gây nên khoảng 25 bệnh khác nhau, phổ biến nhất là ung thư, tim mạch, bệnh hô hấp và các bệnh liên quan đến sức khỏe sinh sản. Những người sống trong môi trường nhiều khói thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi và bệnh tim mạch nhiều hơn người bình thường từ 25-30%.

Đặc biệt, người lớn khi hút thuốc lá thụ động dễ dẫn đến các bệnh như: lao phổi, suy tim, xơ vữa động mạch, và nhiều bệnh ung thư hiểm nghèo. Hiểu được điều này giúp mỗi người có thêm kiến thức để thiết lập thói quen lành mạnh, để bảo vệ và chăm sóc sức khỏe gia đình tốt hơn.

2.1. Ung thư phổi và các loại ung thư khác

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người hút thuốc lá thụ động có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi cao hơn 30% so với những người không tiếp xúc với khói thuốc. Thực tế, các thống kê đã chứng minh, khói thuốc lá là tác nhân gây nên trên 90% các trường hợp mắc ung thư phổi. Tỉ lệ người hút thuốc lá tăng cao, kéo theo tỷ lệ người mắc ung thư phổi cũng tăng theo.

Ung thư vốn là căn bệnh hiểm nghèo và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong số các bệnh lý. Nếu không muốn người thân của mình đối diện với khả năng tính mạng bị đe dọa, hãy thức tỉnh và từ bỏ thuốc lá ngay hôm nay để trả lại cho không gian sống lành mạnh không khói thuốc cho các thành viên, bảo vệ sức khỏe gia đình.

Đọc thêm: Chăm Sóc Sức Khỏe Gia Đình Toàn Diện Cùng 12 Cách Phòng Ngừa Ung Thư Phổ Biến

2.2. Bệnh về phổi

Bên cạnh việc gây nên ung thư, khói thuốc lá cũng có khả năng khiến những người hút thuốc lá thụ động mắc phải nhiều căn bệnh về phổi nguy hiểm khác. Khói thuốc gây ảnh hưởng đến cấu trúc và và chức năng của phổi, gây tổn thương phổi và giảm chức năng phổi. Khói thuốc cũng là nguyên nhân làm phá huỷ phế nang dẫn đến làm giảm tính đàn hồi của phổi và giảm khả năng trao đổi oxy.

Một trong những bệnh lý phổ biến về phổi do khói thuốc gây nên là bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD. Đây là bệnh lý do tình trạng viêm niêm mạc đường thở mạn tính gây giảm chức năng thông khí ở phổi, khiến người bệnh thường cảm thấy khó thở, thở khò khè và ho. Người bệnh mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường có nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư phổi và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác. Do đó, để ngăn chặn kịp thời sự ảnh hưởng của khói thuốc lên sức khỏe gia đình, hãy bỏ thuốc ngay hôm nay.

Đọc thêm: Bệnh Bụi Phổi Nghề Nghiệp: Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Biện Pháp Chăm Sóc Sức Khỏe Cá Nhân

2.3. Bệnh về tim mạch

Sau khi hít phải khói thuốc lá, ngay lập tức tim và các mạch máu bị tác động. Nhịp tim tăng cao, có thể tăng tới 30% trong 10 phút đầu, sau đó giảm xuống từ từ nhưng không thể trở lại bình thường được nữa.

Về cơ chế, khói thuốc lá sẽ làm tăng nồng độ của những sản phẩm oxy hóa như cholesterol LDL oxy hóa và làm giảm nồng độ cholesterol HDL – yếu tố đóng vai trò bảo vệ tim. Những yếu tố này kết hợp với sự tác động của CO và độc chất nicotin làm tổn thương nội mạch.

Khi gia đình có người hút thuốc lá, khói thuốc làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch như: xơ vữa động mạch, phình động mạch chủ, bệnh mạch vành, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim,… ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe gia đình.

2.3.1. Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là bệnh lý được hình thành do tích lũy các chất béo trong động mạch từ đó gây cản trở và làm hẹp các động mạch. Cơ chế tác động của khói thuốc lá gây nên xơ vữa động mạch là do nồng độ carbon monoxide (một chất có nhiều trong thuốc lá) làm tổn thương đến sự mềm dẻo của lòng mạch dẫn đến hình thành các mảng xơ vữa. Khói thuốc lá đi vào cơ thể làm giảm lượng HDL-cholesterol có lợi và làm tăng nồng độ LDL-cholesterol có hại, tăng triglyceride gây nên tình trạng xơ vữa động mạch.

Xơ vữa động mạch rút ngắn khoảng cách gây ra các bệnh nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim,… ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe gia đình, thậm chí có thể dẫn đến tử vong đột ngột. Ghi nhớ điều này để từ bỏ thói quen hút thuốc lá, giúp chăm sóc sức khỏe gia đình tốt hơn. 

2.3.2. Bệnh mạch vành

Theo một số nghiên cứu đã được công bố, khói thuốc lá khiến người hút thuốc thụ động có nguy cơ mắc bệnh mạch vanh cao hơn 1.6 lần so với người không tiếp xúc với khói thuốc. Nguyên nhân của bệnh lý này là do tình trạng xơ vữa động mạch do lớp nội mạch bị phá hủy vì các chất độc trong thuốc lá làm cao huyết áp và nồng độ mỡ trong máu cao.

Khi khói thuốc lá đi vào cơ thể, kết hợp với tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và tăng nồng độ mỡ máu thì sẽ gây những tác động cực kỳ xấu đến sức khỏe. Ngoài ra, khói thuốc lá còn làm tăng sản sinh catecholamine gây loạn nhịp tim, điển hình là ngoại tâm thu thất và rung thất, rồi ngưng tim.

Vì vậy, hạn chế và từ bỏ thuốc lá là cách chăm sóc sức khỏe gia đình tốt nhất, để người thân tránh xa nguy cơ mắc bệnh mạch vành nguy hiểm.

2.3.3. Bệnh mạch máu não

Nếu không muốn người thân của mình mắc căn bệnh mạch máu não, đừng bao giờ hút thuốc, đặc biệt là hút thuốc trong nhà, biến căn nhà thành một không gian ngập tràn khói thuốc, hoặc hút thuốc trước mặt các thành viên khác. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe gia đình bạn.

Điều này là bởi các hợp chất trong khói thuốc lá có thể gây hình thành các cục máu đông là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh mạch máu não. Bên cạnh đó, khói thuốc còn phá hủy thành tế bào máu, hình thành các mảng xơ vữa gây hẹp động mạch,… làm tăng nguy cơ đột quỵ não một cách trực tiếp hoặc gián tiếp.

Đọc thêm: Chăm Sóc Người Bệnh Tai Biến Mạch Máu Não: Nguyên Nhân, 3 Sai Lầm Khi Xử Trí & Bí Kíp Chăm Sóc

2.3.4. Cao huyết áp

Một tác động nguy hiểm khác của khói thuốc đối với cơ thể là gây tăng huyết áp cấp tính. Trong vòng vài phút sau khi khói thuốc đi vào cơ thể, nhịp tim bắt đầu tăng, mạch máu co bóp lại buộc tim phải hoạt động nhiều hơn để vận chuyển oxy. Huyết áp có thể trở về bình thường giữa các lần hít phải khói thuốc. Tuy nhiên, nếu sống hoặc làm việc trong môi trường thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá trong ngày, có thể làm tăng huyết áp trung bình, từ đó dẫn đến các bệnh lý về tim mạch.

Đặc biệt, nếu gia đình bạn có người thân mắc bệnh tăng huyết áp và đang trong quá trình điều trị, để người bệnh hít phải khói thuốc thụ động gây nên tác động xấu đến sức khỏe gia đình. Các chất hóa học trong khói thuốc kích thích gan sản xuất phóng thích enzyme vào trong máu, làm giảm nồng độ của thuốc điều trị, từ đó làm giảm hiệu quả trong quá trình điều trị tăng huyết áp. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe gia đình một cách tốt nhất, không nên hút thuốc lá dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

Đọc thêm: Cẩm Nang Sức Khỏe Gia Đình : Top 5 Món Ăn Nhiều Muối Cần Tránh Để Phòng Ngừa Bệnh Cao Huyết Áp & Ung Thư Dạ Dày 

2.4. Cực kỳ nguy hiểm đối với phụ nữ mang thai, trẻ em và người cao tuổi

2.4.1. Đối với người cao tuổi

Người cao tuổi là những đối tượng có sức đề kháng kém, cơ thể ít có khả năng hồi phục nhanh chóng nếu các cơ quan chịu thương tổn. Nếu cơ thể lão hóa hít phải khói thuốc và gây nên nhiều bệnh lý nguy hiểm, họ sẽ dễ bị rút ngắn tuổi thọ. 

Vì vậy, nếu gia đình bạn có người cao tuổi hoặc đơn giản là khi đứng cạnh một người cao tuổi, không nên hút thuốc lá để bảo vệ sức khỏe gia đình và những người xung quanh. Đây là một hành động tàn nhẫn, bởi khói thuốc lá có thể là nguyên nhân giết chết người cao tuổi một cách gián tiếp và từ từ.

2.4.2. Đối với trẻ em

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khi hít phải khói thuốc lá thụ động sẽ tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về sức khỏe như các triệu chứng về thở: Ho, ho ra chất nhầy, thở khò khè. Cùng với đó, khói thuốc lá cũng khiến trẻ tăng nguy cơ mắc viêm phế quản, viêm phổi và viêm tai giữa; tăng các triệu chứng hô hấp mãn tính như hen suyễn; giảm sự phát triển chức năng phổi. Nguy hiểm hơn, khói thuốc lá còn là nguy cơ gây đột tử ở trẻ sơ sinh.

Trẻ em là những búp non thơ ngây, vô tội, nhưng chính thói quen xấu của người lớn lại gây nên tác hại nguy hiểm khiến trẻ đối diện với những căn bệnh nguy hiểm, gây đau đớn, thậm chí là dẫn đến tử vong. Vì vậy, nếu gia đình có trẻ nhỏ, nên dừng ngay việc hút thuốc để bảo vệ sức khỏe gia đình.

Bên cạnh đó, những đứa trẻ lớn lên trong môi trường đầy khói thuốc sẽ chịu ảnh hưởng thói quen thiếu lành mạnh. Nhiều khả năng những đứa trẻ ấy sẽ tập tành hút thuốc từ sớm và hình thành thói quen hút thuốc khi trưởng thành. Nhìn nhận được điều này, có thể thấy, việc từ bỏ thuốc lá không chỉ bảo vệ sức khỏe gia đình mà còn bảo vệ ý thức và tư duy đúng đắn, để một đứa trẻ được lớn lên trong môi trường lành mạnh và phát triển tư duy đúng đắn.

2.4.3. Đối với phụ nữ mang thai

Một trong những việc làm tàn nhẫn và vô trách nhiệm nhất, là hút thuốc lá trước mặt thai phụ. Phụ nữ mang thai thường xuyên hít phải khói thuốc một cách thụ động sẽ có những nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thai kỳ, có khả năng phải đối mặt với tình trạng thiếu máu, tăng huyết áp, vỡ ối sớm. Khói thuốc còn là nguyên nhân gây ảnh hưởng đến quá trình phát triển của thai nhi, nguy hiểm nhất phải kể đến là việc gây nên một số dị tật thai nhi, trẻ có nguy cơ sinh non, bị nhẹ cân hoặc sinh ra đã mắc các bệnh về đường hô hấp.

Vì vậy, nếu trong gia đình có thai phụ, tuyệt đối không hút thuốc để tránh ảnh hưởng lên sức khỏe gia đình, gây tác hại đáng tiếc lên cả mẹ và con, dẫn đến những trường hợp đau lòng. Để thai phụ được sống trong môi trường lành mạnh không khói thuốc là cách yêu thương và chăm sóc sức khỏe gia đình tốt nhất.

3. Lợi ích khi bỏ thuốc lá – Lời khuyên cho người có thói quen hút thuốc để bảo vệ sức khỏe gia đình

Có thể thấy, hút thuốc lá không chỉ gây hại lên sức khỏe người hút mà còn ảnh hưởng đến những người xung quanh, đặc biệt là gây hại cho sức khỏe gia đình – chính những người thân yêu của chúng ta. Vì vậy, việc bỏ thuốc lá là việc làm cấp thiết, cho lợi ích rõ ràng, có thể kể đến như:

• Bản thân cơ thể người hút không bị tàn phá bởi các độc tố trong khói thuốc.

• Sức khỏe gia đình người hút thuốc không bị ảnh hưởng, đặc biệt là những thành viên yếu thế trong gia đình như người già, trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.

• Không vô tình xây dựng một tấm gương xấu cho các thế hệ trong gia đình học tập và mắc phải sai lầm tương tự.

• Góp phần bảo vệ sức khỏe của cộng đồng, của xã hội.

Nếu không muốn là một người thiếu trách nhiệm với gia đình, với xã hội, hãy thức tỉnh và từ bỏ thuốc lá ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe gia đình, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Những ai không hút thuốc cần nâng cao nhận thức và tuyệt đối nói không với thuốc lá dù chỉ là hút thử. Mỗi người cần đóng vai trò tuyên truyền cho mọi người xung quanh về tác hại của khói thuốc, vì một cộng đồng không khói thuốc lá.

Đọc thêm:

• Bảo Vệ Sức Khỏe Gia Đình Lúc Giao Mùa Với 7 Cách Tăng Cường Miễn Dịch

• Vi Khuẩn HP Ảnh Hưởng Sức Khỏe Gia Đình Bạn Nhiều Thế Nào?

• Bệnh Bụi Phổi Nghề Nghiệp: Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Biện Pháp Chăm Sóc Sức Khỏe Cá Nhân

Bài viết có tham khảo thông tin từ Website của Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec và Bệnh viện đa khoa MEDLATEC.