Hướng Dẫn Cách Chăm Sóc Người Bệnh Ung Thư Sau Hóa Trị

Sau khi hóa trị, cơ thể người bệnh ung thư thường rất yếu, dễ bị tổn thương và gặp nhiều tác dụng phụ. Việc có cách chăm sóc người bệnh đúng đắn tại nhà không chỉ giúp bệnh nhân phục hồi thể chất mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tinh thần và chất lượng cuộc sống của họ.

Bài viết này sẽ hướng dẫn các cách chăm sóc người bệnh ung thư sau hóa trị, giúp gia đình có thể tạo ra môi trường hỗ trợ tốt nhất cho quá trình hồi phục của người bệnh.

Phương pháp hóa trị trong điều trị ung thư là gì?

Hóa trị là một phương pháp điều trị ung thư bằng cách sử dụng các loại thuốc mạnh nhằm tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn chặn chúng phát triển. Các loại thuốc hóa trị có thể được tiêm qua tĩnh mạch hoặc uống dưới dạng viên, sau đó chúng lan tỏa khắp cơ thể để tấn công tế bào ung thư.

Mặc dù mang lại hiệu quả trong việc tiêu diệt tế bào ung thư, nhưng phương pháp này cũng có thể ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh, gây ra nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng sức khỏe người bệnh. Do đó, người nhà cần có cách chăm sóc người bệnh ung thư sau hóa trị phù hợp để giảm thiểu tác động của những phản ứng phụ do quá trình điều trị gây ra.

Những tác dụng phụ của hóa trị

Một số tác dụng phụ phổ biến của hóa trị cần lưu ý trong cách chăm sóc người bệnh tại nhà bao gồm:

– Mệt mỏi: Người bệnh thường cảm thấy kiệt sức do cơ thể bị suy yếu.

– Buồn nôn và nôn mửa: Do hóa chất ảnh hưởng đến dạ dày và hệ tiêu hóa.

– Rụng tóc: Tế bào tóc bị tổn thương, gây rụng tóc tạm thời.

– Suy giảm miễn dịch: Hóa trị làm giảm lượng bạch cầu, khiến người bệnh dễ bị nhiễm trùng.

– Loét miệng: Niêm mạc miệng bị tổn thương, gây viêm loét.

– Tiêu chảy hoặc táo bón: Rối loạn hệ tiêu hóa là tác dụng phụ phổ biến.

– Tổn thương thần kinh: Gây tê, đau nhói ở tay chân.

Các tác dụng phụ này có thể khác nhau tùy theo loại thuốc và cơ địa của từng người bệnh.

Lưu ý trong cách chăm sóc người bệnh ung thư sau hóa trị

1. Chăm sóc dinh dưỡng cho người bệnh sau hóa trị

1.1 Bổ sung thực phẩm giàu protein và năng lượng

Sau hóa trị, đặc biệt trong cách chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật, cơ thể người bệnh cần nhiều protein và năng lượng để phục hồi và duy trì các chức năng quan trọng. Protein giúp tái tạo các mô bị tổn thương và tăng cường hệ miễn dịch, trong khi thực phẩm giàu năng lượng cung cấp năng lượng cần thiết để duy trì hoạt động hàng ngày.

Các nguồn protein tốt bao gồm thịt nạc, cá, trứng, đậu hũ và sữa. Ngoài ra, người bệnh cần tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều calo như ngũ cốc nguyên hạt, hạt và đậu để đảm bảo cơ thể có đủ năng lượng cho quá trình phục hồi.

1.2 Tăng cường rau xanh và trái cây

Rau xanh và trái cây là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa quan trọng, giúp hỗ trợ hệ miễn dịch và tăng cường sức khỏe tổng thể rất quan trọng trong cách chăm sóc người bệnh sau hóa trị.

Tuy nhiên, cần rửa sạch rau quả trước khi ăn để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn, đặc biệt là trong cách chăm sóc người bệnh nằm một chỗ sau hóa trị có hệ miễn dịch suy giảm.

1.3 Đảm bảo uống đủ nước

Người bệnh sau hóa trị thường gặp các vấn đề về tiêu hóa, trong đó mất nước là một trong những tác dụng phụ phổ biến. Hãy đảm bảo cung cấp đủ nước mỗi ngày trong cách chăm sóc người bệnh sau hóa trị nhằm giúp duy trì chức năng thận, loại bỏ các chất độc tích tụ trong cơ thể và giữ cho cơ thể người bệnh luôn cân bằng.

Người bệnh ung thư sau hóa trị nên uống ít nhất 8-10 ly nước mỗi ngày, bao gồm nước lọc, nước trái cây không đường hoặc nước canh.

1.4 Tránh thực phẩm khó tiêu và kích thích

Điều cần lưu ý trong cách chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật là tránh các thực phẩm khó tiêu và gây kích thích như đồ chiên, cay, thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn chứa nhiều dầu mỡ. Những loại thực phẩm này có thể gây ra tình trạng buồn nôn, tiêu chảy, hoặc táo bón, làm trầm trọng thêm các tác dụng phụ của hóa trị.

2. Cách chăm sóc người bệnh ung thư sau hóa trị về thể chất và tinh thần

Sau hóa trị, người bệnh cần được chăm sóc cả về thể chất lẫn tinh thần để hồi phục toàn diện.

Về thể chất, gia đình cần chú trọng đến dinh dưỡng và vệ sinh cá nhân, đảm bảo người bệnh có môi trường sống sạch sẽ, thoải mái.

Về tinh thần, người bệnh có thể cảm thấy lo âu, căng thẳng hoặc buồn bã do tác dụng phụ của hóa trị. Để hỗ trợ họ, đặc biệt trong cách chăm sóc người bệnh nằm một chỗ sau hóa trị, gia đình cần kiên nhẫn lắng nghe, động viên và tạo điều kiện để người bệnh được chia sẻ cảm xúc. Sự động viên tích cực và khích lệ từ những người thân sẽ là cách chăm sóc người bệnh hiệu quả góp phần lớn trong việc cải thiện tâm trạng và thúc đẩy quá trình hồi phục của họ.

3. Tập thể dục nhẹ nhàng

Tập thể dục nhẹ nhàng là cách chăm sóc người bệnh có thể giúp cải thiện sức khỏe và tinh thần cho người bệnh sau hóa trị. Những hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc các bài tập kéo giãn đơn giản có thể tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện sự linh hoạt và giảm cảm giác mệt mỏi.

Bên cạnh đó, việc vận động cũng giúp người bệnh có thêm năng lượng, cải thiện giấc ngủ và giảm căng thẳng. Tuy nhiên, việc tập luyện cần được thực hiện theo khả năng của người bệnh, không nên quá sức, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để có chương trình tập luyện phù hợp, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình hồi phục.

4. Cách chăm sóc người bệnh khắc phục các tác dụng phụ của hóa trị

4.1 Buồn nôn và nôn mửa

Để giảm cảm giác buồn nôn và nôn mửa, người bệnh nên ăn các bữa nhỏ, chia thành nhiều lần trong ngày thay vì ăn quá no. Thực phẩm nhẹ nhàng như bánh mì, cháo, hoặc trái cây mềm thường dễ tiêu hóa hơn. 

Tránh các món ăn có mùi mạnh hoặc quá nhiều dầu mỡ. Uống nước gừng, trà bạc hà hoặc sử dụng các thuốc chống nôn do bác sĩ kê đơn cũng có thể giúp giảm triệu chứng. Đồng thời, khuyến khích người bệnh nghỉ ngơi ở tư thế ngồi sau bữa ăn để tránh kích thích dạ dày.

4.2 Mất vị giác và chán ăn

Hóa trị có thể gây thay đổi vị giác, khiến người bệnh cảm thấy chán ăn. Để khắc phục, cách chăm sóc người bệnh hiệu quả bằng cách điều chỉnh thực đơn với các món dễ ăn, dễ tiêu, có hương vị nhẹ nhàng. Ví dụ các món có vị chua nhẹ như nước chanh, cam có thể giúp kích thích vị giác. Đồng thời, tránh các món ăn có vị quá mặn, ngọt, hoặc cay, và sử dụng dụng cụ ăn uống bằng nhựa để giảm cảm giác kim loại trong miệng.

4.3 Tiêu chảy và táo bón

Để giảm tiêu chảy, người bệnh nên ăn các loại thực phẩm ít chất xơ, như gạo trắng, bánh mì nướng và chuối. Đồng thời, uống đủ nước và điện giải để tránh mất nước. Với táo bón, cần tăng cường thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Đồng thời, khuyến khích người bệnh vận động nhẹ nhàng như đi bộ để cải thiện chức năng tiêu hóa. 

Nếu tình trạng kéo dài, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có cách chăm sóc người bệnh phù hợp.

4.4 Suy giảm hệ miễn dịch

Sau hóa trị, hệ miễn dịch của người bệnh thường suy yếu, dễ dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng. Để bảo vệ sức khỏe, cần lưu ý cách chăm sóc người bệnh là cần tránh tiếp xúc với người đang bị bệnh, giữ vệ sinh cá nhân tốt, rửa tay thường xuyên và tránh chạm vào các bề mặt có nguy cơ lây nhiễm cao.

5. Theo dõi triệu chứng bất thường và liên hệ với bác sĩ

Người bệnh ung thư sau hóa trị thường trải qua nhiều triệu chứng khó chịu, tuy nhiên, có một số dấu hiệu nguy hiểm cần được chú ý đặc biệt, như sốt cao, khó thở, đau ngực, hoặc chảy máu không ngừng. Nếu phát hiện những triệu chứng này, việc liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời là cách chăm sóc người bệnh đúng đắn.

Bên cạnh đó, người chăm sóc nên duy trì ghi chú nhật ký các triệu chứng hàng ngày của người bệnh để cung cấp thông tin chi tiết khi thăm khám, giúp bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh một cách chính xác hơn.

6. Tạo môi trường sống an toàn và thoải mái

Một môi trường sống an toàn và thoải mái là điều rất quan trọng trong cách chăm sóc người bệnh ung thư sau hóa trị. Không gian sống nên được duy trì sạch sẽ, thoáng đãng và không có các yếu tố gây dị ứng. Việc giảm thiểu tiếp xúc với vi khuẩn và vi rút là cách hiệu quả để ngăn ngừa nhiễm trùng, do hệ miễn dịch của người bệnh thường bị suy yếu.

Ngoài ra, nên sử dụng gối, nệm êm ái và các thiết bị hỗ trợ di chuyển để người bệnh cảm thấy thoải mái hơn. Sự ấm áp và yên tĩnh trong không gian cũng giúp người bệnh thư giãn, giảm căng thẳng, từ đó cải thiện tâm trạng và sức khỏe tinh thần.

Đọc thêm:

• 7 Lưu Ý Quan Trọng Trong Cách Chăm Sóc Người Bệnh Suy Thận Mạn Tại Nhà
• Cách Chăm Sóc Người Bệnh Xạ Trị: Nên Ăn Gì, Kiêng Gì Để Bồi Bổ Cơ Thể, Mau Lại Sức?
• Cách Chăm Sóc Người Bệnh Hiệu Quả: Vật Lý Trị Liệu

Trong cách chăm sóc người bệnh ung thư sau hóa trị tại nhà đòi hỏi sự kiên nhẫn và cẩn trọng, từ việc theo dõi triệu chứng, đảm bảo dinh dưỡng, đến tạo môi trường sống an toàn và thoải mái. Điều quan trọng là phải luôn lắng nghe cơ thể người bệnh và kịp thời liên hệ với bác sĩ khi có bất thường.

Tuy nhiên, việc chăm sóc có thể gây áp lực lớn cho gia đình, đặc biệt khi gia đình không có đủ thời gian hoặc chuyên môn cần thiết. Vì thế, dịch vụ chăm sóc người bệnh tại nhà của WeCare 247 sẽ là một lựa chọn đáng cân nhắc. Với đội ngũ chăm sóc viên chuyên nghiệp và tận tâm, WeCare 247 sẽ giúp giảm bớt gánh nặng cho gia đình, đảm bảo người bệnh được chăm sóc tốt nhất trong không gian ấm cúng và quen thuộc.

Bài viết có sử dụng thông tin từ website của Báo Sức Khỏe & Đời Sống.