Cách Chăm Sóc Người Bệnh Xạ Trị: Nên Ăn Gì, Kiêng Gì Để Bồi Bổ Cơ Thể, Mau Lại Sức?

Xạ trị là một phương pháp điều trị có khả năng tác động mạnh mẽ lên các tế bào ung thư. Tuy nhiên phương pháp này cũng có thể ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh của cơ thể, gây ra nhiều tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn nôn, viêm loét miệng, tiêu chảy, thay đổi khẩu vị làm giảm cảm giác thèm ăn. Đây là những thách thức thường gặp trong cách chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật phải xạ trị.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chế độ ăn uống cho người bệnh xạ trị, bao gồm nên ăn gì và kiêng gì để giúp người bệnh nhanh hồi phục.

Cẩm nang cách chăm sóc người bệnh: Người đang xạ trị nên ăn gì?

Áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ giúp người bệnh ung thư duy trì sức khỏe tổng thể mà còn hỗ trợ trong cách chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật giảm nhẹ các tác dụng phụ của xạ trị.

Cách chăm sóc người bệnh sau xạ trị — Nguồn: WeCare 247

Một chế độ ăn uống lành mạnh, cân đối giúp cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết để tái tạo các tế bào bị tổn thương, tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh sẽ bao gồm những thực phẩm sau:

1. Tăng cường thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất

Rau xanh và trái cây là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào khỏe mạnh khỏi tổn thương do xạ trị. Đặc biệt, vitamin C và E có trong cam, quýt, dâu tây, bông cải xanh và rau cải có thể giúp giảm viêm và hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch. Các loại rau lá xanh đậm như cải bó xôi, cải kale chứa nhiều chất chống oxy hóa và các hợp chất bảo vệ tế bào, giúp người bệnh chống lại những tác động tiêu cực của xạ trị.

Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể bổ sung qua các loại vitamin tổng hợp. Tuy nhiên, trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại vitamin nào, hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo cách chăm sóc người bệnh đang xạ trị an toàn.

2. Thực phẩm giàu đạm, ít chất béo

Protein là yếu tố quan trọng trong việc sửa chữa và tái tạo các mô bị tổn thương do xạ trị. Các nguồn protein chất lượng cao bao gồm thịt gà, thịt bò, cá, trứng và các loại hạt. Đối với những người ăn chay thì đậu phụ, đậu lăng và các loại đậu khác cũng là những nguồn cung cấp protein dồi dào.

Việc cung cấp đủ protein là cách chăm sóc người bệnh nằm một chỗ đang trong quá trình xạ trị hiệu quả, vì điều này không những giúp cơ thể người bệnh duy trì khối lượng cơ bắp, mà còn hỗ trợ hệ miễn dịch và đẩy nhanh quá trình phục hồi.

3. Bổ sung thêm thực phẩm giàu chất béo tốt

Một chế độ ăn đủ chất béo tốt là cách chăm sóc người bệnh giúp hỗ trợ tích cực cho quá trình xạ trị ung thư. Trong đó, omega-3 là một trong những loại axit béo có tính chất chống viêm, giúp giảm các biến chứng viêm nhiễm do xạ trị gây ra.

Hãy bổ sung vào bữa ăn hàng ngày của người bệnh các nguồn omega-3 phong phú từ cá hồi, cá thu, hạt lanh, hạt chia, quả óc chó,… Việc bổ sung omega-3 trong chế độ ăn còn có thể giúp người bệnh cải thiện sức khỏe tim mạch.

Xem thêm: Bảo Vệ Sức Khỏe Gia Đình Với 7 Dưỡng Chất Chống Viêm Này

4. Uống nhiều nước – Cách chăm sóc người bệnh ung thư xạ trị đúng đắn

Xạ trị có thể gây mất nước cho cơ thể, vì vậy việc duy trì đủ lượng nước là rất quan trọng, nhất là trong cách chăm sóc người bệnh nằm một chỗ sau phẫu thuật ung thư.

Nước giúp duy trì chức năng cơ bản của cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa và loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Người bệnh nên uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày và có thể bổ sung thêm nước từ các loại nước ép trái cây tươi hoặc nước ép rau củ ít đường.

5. Thực phẩm giàu carbohydrate phức hợp

Thực phẩm giàu carbohydrate phức hợp là lựa chọn lý tưởng cho cách chăm sóc người bệnh xạ trị vì chúng cung cấp năng lượng ổn định và giúp duy trì lượng đường trong máu ở mức an toàn.

Người xạ trị nên chọn carbohydrate phức hợp có trong các loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám, cũng như trong các loại đậu, khoai lang và rau củ. Những thực phẩm này không chỉ giàu chất xơ, giúp cải thiện tiêu hóa, mà còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết, hỗ trợ quá trình phục hồi và tái tạo các tế bào bị tổn thương.

6. Nên ăn các món ăn mềm, dễ nuốt, dễ tiêu hóa

Người bệnh xạ trị thường gặp các vấn đề về tiêu hóa, viêm loét miệng và khó nuốt, do đó, việc ăn các món ăn mềm, dễ nuốt, dễ tiêu hóa là rất quan trọng.

Những thực phẩm như cháo, súp, khoai tây nghiền hoặc sữa chua không chỉ là cách chăm sóc người bệnh hiệu quả, giúp giảm bớt khó chịu khi ăn mà còn dễ hấp thu, cung cấp dinh dưỡng cần thiết mà không gây quá tải cho hệ tiêu hóa.

Cẩm nang chăm sóc người bệnh: Người đang xạ trị nên kiêng gì?

Việc chăm sóc dinh dưỡng cho người bệnh xạ trị là vô cùng quan trọng để giúp họ duy trì sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch và nhanh chóng phục hồi sau điều trị. Do đó, bên cạnh các thực phẩm nên ăn, thì trong cách chăm sóc người bệnh đang xạ trị cũng cần lưu ý tránh những thực phẩm sau:

1. Thực phẩm khô, cứng

Người đang xạ trị nên tránh ăn thực phẩm khô, cứng vì những loại thực phẩm này có thể gây kích ứng niêm mạc miệng và cổ họng vốn đang nhạy cảm do tác động của xạ trị.

Thực phẩm khô, cứng như bánh quy, các loại hạt, hoặc bánh mì nướng dễ gây trầy xước, đau rát và làm trầm trọng thêm các vết loét hoặc viêm nhiễm trong miệng. Điều này không chỉ gây đau đớn mà còn làm giảm cảm giác thèm ăn. Thay vào đó, cách chăm sóc người bệnh đúng là nên chọn các thực phẩm mềm và ẩm để tiêu hóa dễ hơn.

2. Nước ngọt có ga

Nước ngọt có ga là thức uống chứa nhiều đường và chất bảo quản, có thể gây kích ứng niêm mạc miệng và dạ dày, làm tăng nguy cơ viêm loét và khó chịu, đặc biệt ở những người đã có tổn thương do xạ trị.

Ngoài ra, ga trong đồ uống có thể gây đầy hơi, khó tiêu và làm trầm trọng thêm cảm giác buồn nôn, triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân xạ trị. Thay vào đó, cách chăm sóc người bệnh đúng là nên ưu tiên uống nước lọc hoặc các loại nước trái cây tươi không có ga và ít đường.

3. Thực phẩm có cồn và chất kích thích

Đồ uống có cồn và chất kích thích có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng mà người bệnh đang xạ trị cần tránh xa.

Cồn có thể làm khô và kích ứng niêm mạc miệng, cổ họng và dạ dày, làm trầm trọng thêm các triệu chứng như buồn nôn, viêm loét và khó tiêu. Đồng thời, chất kích thích như caffein trong cà phê và trà có thể gây mất ngủ, tăng cảm giác lo âu và làm tăng nhịp tim, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả trong cách chăm sóc người bệnh và quá trình phục hồi.

Hãy tránh thức uống có cồn và các chất kích thích để giúp người bệnh duy trì sức khỏe tốt hơn trong quá trình điều trị.

Xem thêm: Lưu Ý Khi Xây Dựng Thực Đơn cho Người Bệnh Ung Thư trong Quá Trình Điều Trị

4. Thực phẩm cay nóng

Thực phẩm cay nóng như ớt, tiêu có thể gây kích ứng niêm mạc miệng, dạ dày và ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa đặc biệt là đối với những người bị viêm loét do xạ trị. Do đó, tránh những loại thực phẩm này là cách chăm sóc người bệnh đúng đắn để giảm bớt các triệu chứng khó chịu và bảo vệ sức khỏe tiêu hóa của người bệnh ung thư đang xạ trị.

5. Thực phẩm đóng hộp

Nên tránh sử dụng thực phẩm đóng hộp trong cách chăm sóc người bệnh đang xạ trị vì chúng thường chứa nhiều muối, chất bảo quản và các phụ gia hóa học có thể gây hại cho sức khỏe tiêu hóa. Đặc biệt, lượng muối cao trong thực phẩm đóng hộp có thể dẫn đến tình trạng tăng huyết áp và gây căng thẳng cho thận, làm giảm khả năng loại bỏ chất độc khỏi cơ thể của người bệnh.

Ngoài ra, các chất bảo quản và phụ gia cũng có thể gây kích ứng hệ tiêu hóa, làm tăng nguy cơ viêm loét và ảnh hưởng đến quá trình phục hồi sau xạ trị. Thay vào đó, người bệnh nên ưu tiên thực phẩm tươi sống, tự nhiên, có nguồn gốc rõ ràng để đảm bảo dinh dưỡng và an toàn.

6. Không ăn các thực phẩm không đảm bảo an toàn

Đối với người đang xạ trị, hệ miễn dịch của họ thường bị suy giảm, dễ dẫn đến nhiễm trùng, vì vậy cần tránh ăn những thực phẩm không đảm bảo an toàn. Những thực phẩm này thường tiềm ẩn nguy cơ chứa vi khuẩn, virus, hoặc các chất độc hại gây nguy hiểm cho sức khỏe, làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm và các biến chứng tiêu hóa như tiêu chảy hoặc viêm dạ dày. Điều này không chỉ gây thêm gánh nặng cho cơ thể vốn đang yếu mà còn có thể làm chậm quá trình phục hồi của người bệnh.

Vì vậy, việc lựa chọn thực phẩm sạch, an toàn và đảm bảo vệ sinh là cực kỳ quan trọng đối với cách chăm sóc người bệnh ung thư đang xạ trị.

7. Tránh cà phê và trà đặc

Cà phê và trà đặc chứa lượng lớn caffein, có thể gây mất ngủ, lo âu, gây tăng nhịp tim, làm ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và quá trình phục hồi của người bệnh đang xạ trị.

Đồng thời, caffein cũng có tính chất lợi tiểu, dễ gây mất nước, trong khi người xạ trị cần duy trì đủ nước. Ngoài ra, cà phê và trà đặc có thể kích thích dạ dày, gây ra cảm giác buồn nôn và khó chịu, đặc biệt ở những người đã có vấn đề tiêu hóa do xạ trị. Chọn các thức uống nhẹ nhàng hơn sẽ là cách chăm sóc người bệnh có lợi cho sức khỏe tổng thể.

Đọc thêm:

Chăm sóc dinh dưỡng cho người bệnh xạ trị là một yếu tố quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi. Việc hiểu rõ nên ăn gì và kiêng gì sẽ giúp bạn có cách chăm sóc người bệnh tốt hơn, giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn này một cách mạnh mẽ và lạc quan.

Cũng nên chú ý rằng, việc chăm sóc người bệnh ung thư tại nhà không chỉ chú trọng mỗi khía cạnh dinh dưỡng, mà còn rất nhiều phương diện khác cần quan tâm như thể chất, chế độ sinh hoạt và tinh thần của người bệnh. Do đó, nếu gia đình đang có người bệnh ung thư phải xạ trị, đòi hỏi người thân và người chăm sóc cần có hiểu biết, kinh nghiệm và có những kỹ năng nhất định để có thể chăm sóc tốt cho người bệnh.

Tuy nhiên, đôi khi việc chăm sóc người bệnh ung thư đang xạ trị tại nhà sẽ là thách thức và gây ra nhiều khó khăn. Lúc này người nhà nên tham khảo các dịch vụ chăm sóc người bệnh chuyên nghiệp, điển hình như WeCare 247. Sự chăm sóc tận tâm và đáng tin cậy của các Chăm sóc viên tại WeCare 247 sẽ là điều cốt yếu để duy trì sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần cũng như giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục.

Độc giả quan tâm tìm hiểu thêm thông tin hữu ích về cách chăm sóc người bệnh tại nhà hoặc có nhu cầu đăng ký đặt dịch vụ chăm sóc bệnh nhân tại nhà vui lòng bấm theo dõi hoặc liên hệ chúng tôi qua: