Tràn Dịch Màng Ngoài Tim Là Gì? Nguyên Nhân Và Các Phương Pháp Chẩn Đoán

Tràn dịch màng ngoài tim là một bệnh lý nguy hiểm với nhiều tác hại nghiêm trọng tuy nhiên lại không có các triệu chứng rõ ràng. Điều này làm cho việc phát hiện bệnh lý trở nên khó khăn đối với người bệnh, dần ảnh hưởng đến sức khỏe nghiêm trọng. Hãy cùng WeCare 247 khám phá nguyên nhân, các phương pháp chẩn đoán & điều trị về bệnh lý tràn dịch màng ngoài tim. Chúng tôi hy vọng rằng bài viết sẽ là nguồn thông tin hữu ích hỗ trợ nâng cao kiến thức và chăm sóc sức khỏe hiệu quả cho bệnh nhân.

Tràn dịch màng ngoài tim là gì?

Để có cái nhìn rõ ràng hơn về tràn dịch màng ngoài tim, hãy tìm hiểu về cấu trúc của màng ngoài tim. Màng ngoài tim bình thường có hai lớp : lá thành và lá tạng. Giữa hai lớp này, có một lớp dung dịch nhỏ có thể lên đến 15 – 30ml. Chức năng của lớp dung dịch này giúp tim co bóp một cách dễ dàng, giảm cảm giác cọ xát khi tim thực hiện chu kỳ co bóp.

Màng ngoài tim đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tim, tăng cường hiệu suất hoạt động của tim và ngăn chặn chuyển động dư thừa của tim. Hiện tượng tràn dịch màng ngoài tim xảy ra khi chất lỏng dư thừa tích tụ trong túi màng ngoài tim, và lượng chất lỏng này có thể lên đến 50ml. Chất lỏng này có thể là máu do chấn thương ngực, phẫu thuật hoặc do các biến động phức tạp của các thủ thuật tim. Khi màng ngoài tim bị viêm, chất lỏng sẽ tăng tiết và tích tụ trong túi. Vì vậy, nếu không phát hiện kịp thời, tràn dịch màng ngoài tim có thể dẫn đến suy tim hoặc thậm chí tử vong.

Triệu chứng của hiện tượng tràn dịch màng ngoài tim

Người bệnh có thể mắc phải tràn dịch màng ngoài tim mà không có triệu chứng rõ ràng. Trong trường hợp có triệu chứng, những dấu hiệu thường xuất hiện là khó thở, đặc biệt là khi nằm xuống, đau ngực sau xương ức hoặc ở phía trái ngực, cảm giác nặng ngực và đau tức ngực.

Khi chăm sóc sức khỏe cá nhân tại nhà, cần đặc biệt chú ý những biểu hiện bất thường ở tim. Nếu cảm thấy đau tức ngực hoặc khó thở thường xuyên, nên đi thăm khám và điều trị kịp thời tại các cơ sở y tế để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến tràn dịch màng ngoài tim

Có nhiều nguyên nhân gây tràn dịch màng ngoài tim. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

Viêm màng ngoài tim sau phẫu thuật

Bệnh tự miễn như Lupus ban đỏ hoặc viêm khớp dạng thấp

Mắc khối u di căn như ung thư phổi, ung thư vú, u sắc tố melanin, ung thư bạch cầu, lympho không Hodgkin

Chấn thương kín hoặc vết thương thấu ngực gần tim

Phương pháp chẩn đoán tràn dịch màng ngoài tim

Nếu tràn dịch màng ngoài tim không được phát hiện kịp thời hoặc quá trình hình thành dịch diễn ra nhanh, có thể gây chèn ép tim, rối loạn huyết động, hạ huyết áp và thậm chí choáng tim hoặc tử vong. Vì vậy, chẩn đoán và can thiệp sớm là vô cùng quan trọng để bảo vệ và chăm sóc sức khỏe của bệnh nhân. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán tràn dịch màng ngoài tim phổ biến hiện nay.

Điện tâm đồ

Điện tâm đồ (ECG) là phương pháp ghi lại hoạt động, tốc độ, và nhịp điệu của tim. Nó sử dụng các biến thiên của dòng điện thu được từ hoạt động co bóp của tim để tạo ra một đường cong ghi lại sự biến động của tim.

Phương pháp chẩn đoán tràn dịch màng ngoài tim — Nguồn : Freepik

Thông qua kết quả ECG, bác sĩ có thể đánh giá khả năng đẩy máu của tim, kiểm tra nhịp tim, và đo tốc độ tim. Các chỉ số điện tâm đồ cung cấp thông tin quan trọng cho các bác sĩ, giúp họ chẩn đoán các vấn đề như rối loạn nhịp tim, phì đại cơ tim, và các bất thường khác liên quan đến hoạt động tim. Qua đó, điện tâm đồ có thể báo hiệu về việc có sự viêm màng ngoài tim, tràn dịch màng ngoài tim hoặc gợi ý về chèn ép tim cấp.

Siêu âm tim

Khác với điện tâm đồ, siêu âm tim sử dụng sóng siêu âm để hình ảnh hóa tim, van tim và các mạch lớn. Siêu âm tim giúp đánh giá độ dày của thành tim (ví dụ, trong trường hợp phì đại cơ tim hoặc thành tim mỏng), theo dõi chuyển động của tim, và cung cấp thông tin về tình trạng thiếu máu và nhồi máu. Ngược lại, điện tâm đồ có thể được sử dụng để đánh giá chức năng của tim, bao gồm cả tâm thu và các dạng đổ đầy của tâm trương thất trái. Thông qua phương pháp này, bác sĩ có thể đo lường dung tích màng ngoài tim, xem xét hình ảnh của tim, và đánh giá áp lực tống máu trong từng buồng tim.

X-quang tim phổi thẳng

Khi bệnh nhân trình bày các dấu hiệu như đau ngực, sốt, ho dai dẳng, khó thở, bác sĩ ưu tiên việc sử dụng chụp X-quang như một phương pháp chẩn đoán hàng đầu. Chụp X-quang giúp xác định tổn thương cơ bản ở phổi và các vấn đề liên quan đến tim. Sau đó, bác sĩ sẽ phân tích mối liên quan của tổn thương đó với các cơ quan lân cận như trung thất, xương sườn, khoang gian sườn, khí phế quản, vòm hoành.

Chụp cắt lớp vi tính

Chụp cắt lớp vi tính, hay còn gọi là chụp CT lớp mỏng có khả năng phát hiện tràn dịch màng ngoài tim với độ chi tiết cao từ các lớp cắt mỏng. Ngoài ra, chụp CT có thể nhận diện bệnh ở số lượng ít mà các phương pháp thông thường có thể bỏ qua hoặc gặp khó khăn trong việc chẩn đoán đặc biệt với một số bệnh lý màng tim khác. Đo lường độ dày của màng ngoài tim thường được thực hiện qua chụp CT, và khi vượt quá mức 3-4 mm, tình trạng tim có thể được coi là không bình thường. Chụp CT thường được thực hiện để làm rõ nguyên nhân gây ra tràn dịch hơn là để xác nhận chẩn đoán. Trên hình chụp, tổn thương thường xuất hiện gần màng ngoài tim dưới hình dạng một khối tròn, có đường ranh giới rõ ràng, không thấm thuốc, giảm dịch, và nằm sát cạnh màng ngoài tim.

Điều trị tràn dịch màng ngoài tim như thế nào?

Để điều trị hiệu quả bệnh lý tràn dịch màng ngoài tim, bác sĩ chuyên khoa sẽ đề xuất và giám sát các xét nghiệm phù hợp. Họ sẽ đảm nhận vai trò chính trong quá trình chẩn đoán và theo dõi đồng thời lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp với từng bệnh nhân và tình trạng cụ thể, giúp chăm sóc sức khỏe bệnh nhân và ngăn chặn tiến triển của bệnh.

Chọc hút dịch màng tim

Phương pháp chọc hút dịch màng tim thường được áp dụng trong tình huống cấp cứu khi có ép tim hoặc rối loạn huyết động để giúp giảm áp lực và chèn ép cơ tim. Quy trình chọc hút dịch thường được thực hiện bằng cách sử dụng kim nhỏ dưới hướng dẫn của máy siêu âm để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.

Sử dụng thuốc lợi tiểu

Giúp tăng cường đào thải lượng dịch thừa qua nước tiểu, từ đó giảm lượng dịch tích tụ trong khoang màng tim.

Dùng kháng sinh

Phương pháp này được sử dụng khi bệnh viêm màng ngoài tim xuất phát từ nhiễm trùng, ví dụ như bệnh lao. Chăm sóc sức khỏe cá nhân cũng là yếu tố quan trọng trong quá trình điều trị bệnh tràn dịch màng ngoài tim. Bác sĩ chuyên khoa sẽ hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm cần thiết và theo dõi chặt chẽ để đảm bảo liệu pháp được điều chỉnh phù hợp.

Cao huyết áp là tác dụng phụ của một số thuốc — Nguồn: Freepik

Bên cạnh đó, việc duy trì lối sống lành mạnh, tuân thủ đúng liều lượng thuốc, và thực hiện theo lịch trình kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe bệnh nhân ổn định và giảm nguy cơ tái phát. Chăm sóc sức khỏe cá nhân đóng góp tích cực vào quá trình hồi phục và đảm bảo chất lượng cuộc sống của người bệnh. Xem thêm:

Trên đây là nguyên nhân, triệu chứng, các phương pháp chẩn đoán của tràn dịch màng ngoài tim và cách điều trị, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe hiệu quả. Hãy theo dõi fanpage WeCare 247 để thường xuyên cập nhật những thông tin mới nhất về chăm sóc sức khỏe cá nhân tại nhà.

Bài viết có tham khảo thông tin từ website của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec & Hệ thống Y tế Medlatec.

Đánh giá bài viết